Fałszowanie win. Na czym polega i jak go uniknąć

Większa część handlu winami odbywa się w pełni legalnie. Mniejsi dystrybutorzy kupują wina od większych lub zaopatrują się bezpośrednio w winnicach. Trunki trafiają przeważnie do składu celnego lub składu podatkowego i w końcu na półki w sklepach.

Handel alkoholami jest bardzo sformalizowany, obwarowany wieloma procedurami i podlega znacznie dokładniejszej kontroli niż sprzedaż większości innych produktów. Sprawia to, że możliwość dokonania fałszerstwa lub oszustwa jest bardzo trudna. Ale mimo to, próby oszustw na rynku winiarskim, choć sporadyczne, to jednak co pewien czas się zdarzają.

Jak uniknąć zakupu fałszywego wina?

Oszukiwani bywają znawcy, eksperci, osoby zawodowo zajmujące się obrotem winem, a nawet pracownicy domów aukcyjnych. A to oznacza, że nie ma prostych zasad, które na 100% uchronią przed zakupem sfałszowanego wina.

Zarówno mniejsi dystrybutorzy, jak i sami konsumenci ze szczególną podejrzliwością powinni traktować wszelkie okazje. Oferty win w cenach znacznie niższych niż standardowe powinny wzbudzić czujność. Warto wtedy sprawdzić, czy dany trunek pochodzi z oficjalnej dystrybucji, a także dokładnie porównać etykietę wina oferowanego w okazyjnej cenie z tymi samymi trunkami, ale dostępnymi w „normalnych” cenach i w oficjalnej dystrybucji.

Im droższe wino, tym większe uzasadnienie ma sprawdzenie etykiet, butelek czy korków. Dokładne przyjrzenie się wszystkim szczegółom pomoże określić czy faktycznie mogą być one oryginalne.

Jeśli mowa o winach kolekcjonerskich, z długą historią, warto się zastanowić, czy stan butelki i etykiety faktycznie może pokrywać się z deklarowanym wiekiem. Zazwyczaj też bardziej renomowane miejsce zakupu daje większą gwarancję oryginalności oferowanych tam trunków.

Największą gwarancję na udany zakup daje bezpośredni kontakt z przedstawicielami konkretnej winnicy. Co jednak oczywiste, w przypadku win popularnych i sprzedawanych na dużą skalę, trudno o sprawdzanie każdego napoju bezpośrednio u źródła.

Głośne fałszerstwa

Opinia publiczna co i raz dowiaduje się o przypadkach fałszowania win. Na szczęście informacje na ten temat zazwyczaj wiążą się z ujawnieniem informacji o rozbiciu kolejnej szajki oszustów i postawieniu sprawców w stan oskarżenia. Pozostaje więc mieć nadzieję, że odpowiednie służby skutecznie ścigają i wykrywają sprawców podobnych przestępstw.

Ostatnio o sprawie tego typu było głośno wiosną 2022 roku. Francuska policja zatrzymała około 20 osób podejrzewanych o udział w nielegalnym procederze. Oszuści mieli kupować tanie wina spoza Francji, a następnie rozlewać je do butelek, na które naklejano fałszywe etykiety. Z etykiet tych wynikało, że w butelkach znajdują się znakomite trunki z Bordeaux. Niestety, w tym przypadku oszuści byli na tyle dobrzy w swoim fachu, że udało im się wprowadzić „swoje” wina do sklepów w wielu krajach Europy. Ale i oni nie byli doskonali – wpadli z powodu źle podrobionych etykiet.

Głośna była także inna afera we Francji. W latach 2011/2012 hektolitry sfałszowanego wina trafiły do sieci supermarketów i niestety, w tym przypadku problem dotyczył nie tylko słabszej jakości oferowanych trunków. Okazało się, że „sprytny” winiarz do szlachetnych win z apelacji Medoc, Lalande-Pomerol i Saint-Emilion dolewał tani alkohol przeznaczony do destylacji. Sprawca został zatrzymany, a następnie skazany na dwa lata więzienia i 7,85 miliona euro grzywny.

Ale fałszerstwa zdarzają się nie tylko w Europie. Kilka lat temu powstał serial dokumentalny, którego negatywnym bohaterem był Rudy Kurniawan. Pochodzący z Indonezji mężczyzna mieszał stare wina z nowszymi, a następnie sprzedawał je jako ekskluzywne alkohole, m.in. na degustacjach i aukcjach.

Wpadł, ponieważ wystawił na aukcję wina z Ponsot Clos Saint Denis z Burgundii z roczników 1945-1971. Tymczasem właściciel winnicy potwierdził, że wino to zaczęto rozlewać do butelek dopiero w 1982 roku. W 2012 r. FBI znalazło w domu oszusta mnóstwo butelek, korków i 18 tys. podrobionych etykiet. Kurniawan trafił do więzienia w grudniu 2013 roku.

Obecnie szacuje się, że około 20% światowego handlu winem jest przedmiotem działania fałszerzy. W tym 5% dotyczy tzw. Wielkich Win z bordoskiego regionu Médoc, takich jak Château Latour, Château Lafite, Château Mouton Rotschild, Château Margaux, Château Haut-Brion oraz Château Petrus z regionu Pomerol.

Na czym polega fałszowanie win?

Proces fałszowania wina polega na dodawaniu do niego tańszych trunków, ale też soków, substancji chemicznych lub słodzących. Zazwyczaj wino podstawowe jest po prostu rozcieńczane różnymi dodatkami, często nienaturalnymi, które nie pochodzą z winogron.

Formalnie do innej kategorii należy fałszowanie etykiet, butelek czy korków. Wówczas nie ingeruje się w sam skład wina, ale podmienia się informacje na jego temat, aby sprawić wrażenie, że mamy do czynienia z innym trunkiem niż to jest faktycznie.

Fałszerstwo może dotyczyć chociażby roczników. Jeśli jakiś rok był dla wina słabszy, można go „podmienić” za pomocą etykiety. Wina młode mogą udawać stare, można też podać w opisie niezgodne z prawdą szczepy winorośli.

Popularnym trendem w fałszerstwie win jest „zamiana regionów”. To proceder popularny zwłaszcza we Francji. Np. sprzedawane bywają tam wina, które rzekomo pochodzą z Bordeaux lub Doliny Rodanu, a faktycznie powstały np. w Langwedocji.

Jeszcze inne zjawisko to kupowanie taniego wina np. w Hiszpanii i sprzedawanie go jako znacznie droższego – najczęściej francuskiego lub włoskiego.

Najgorszym przypadkiem fałszerstwa jest oczywiście dodawanie substancji niedozwolonych – glicerolu, cukru, a w skrajnych przypadkach alkoholu metylowego czy innych substancji szkodliwych dla zdrowia, a nawet życia. Dlatego tematu fałszowania win z pewnością nie należy lekceważyć.

Na szczęście zarówno we Francji, jak i we Włoszech działają specjalne służby zajmujące się walką z fałszowaniem i sprzedażą fałszowanego wina. Pozostaje więc nadzieja, że fałszerstwa są skutecznie tropione, a ich autorzy – karani.