Jak zmienia się sposób picia alkoholu w Polsce

To ile i jakiego alkoholu wypija się statystycznie w Polsce wynika z rozmaitych przyczyn. Kluczowe znaczenie ma zasobność portfeli, ale znaczenie ma także moda, czy też wzrost świadomości konsumenckiej.  

Z powodu inflacji konsumenci zaczęli oszczędzać nie tylko na dobrach luksusowych, ale i na codziennych czy cotygodniowych zakupach. Alkohol nie jest produktem niezbędnym do życia, a gdy jego cena rośnie, dość łatwo z niego zrezygnować.

Warto zauważyć, że poza inflacją, czynnikiem, który przyczynił się do wzrostu ceny alkoholi była akcyza. W 2022 r. wzrosła o 10%, a od 2023 roku aż do 2027 r. będzie rosła o 5% w każdym kolejnym roku.

Wpływ czynników kulturowych

Coraz częściej zdarza się, że młodzi ludzie rezygnują z alkoholu lub mocno go ograniczają.  Nie ma to związku ze stanem ich zdrowia, ale z dbałością o dobrą formę. Stąd też duża popularność piw czy win 0%, nie notowana jeszcze kilka sezonów wcześniej.

Dzięki większej świadomości konsumenckiej i licznym programom edukacyjno-kulinarnym Polacy coraz większą przywiązują dużą wagę do składu i czytają etykiety produktów, zwracając uwagę na ilość siarczanów, szczep, kraj pochodzenia, itp. A to przekłada się również na jakość i – co za tym idzie – cenę wybieranych alkoholi. Najtańsza kategoria przestaje być tą najpopularniejszą, za to na zainteresowaniu zyskuje średnia półka cenowa.

Także podróże kształtują gusta Polaków. Wiele osób zamiłowanie do konkretnych trunków czy szczepów winorośli przywiozło z wakacji, by później szukać konkretnych butelek na półkach sklepowych.

Statystyki z rynku alkoholi

Jak zatem wygląda rynek alkoholi? Mimo lekkiego spadku sprzedaży, rynek alkoholi dobrze się rozwija. W roku 2021 r. jego wartość wynosiła ok. 40 mld zł, ale już w 2022 roku przekroczyła 47 mld zł. Jak zatem widać, dynamika wartości sprzedaży sporo wzrosła – wyniosła aż 8,9%. Za poprzedni okres (czyli porównując 2020 z 2021 r.) było to 2,5%.

Nieco inaczej wygląda jednak wolumen sprzedaży. Pod względem ilości sprzedanego alkoholu rok 2022 był podobny do 2021. NielsenIQ określa wolumen na prawie 3,8 mln litrów. Jednak porównując z 2021 rokiem, dynamika w tym przypadku wyniosła tylko 0,2%. Oznacza to, że większe obroty firm z branży alkoholowej nie wynikały ze wzrostu zainteresowania Polaków winem czy piwem, ale przede wszystkim z podwyżek cen.

Wódka passe?

Polacy piją mniej mocnego alkoholu, a informacje o spadku sprzedaży wskazują przede wszystkim na słabnącą pozycję wódki. Jak podaje GUS, branża spirytusowa generuje 39% ogólnego spożycia alkoholu w kraju i wpłaca aż 70% akcyzy realizowanej przez całą branżę alkoholową.

NielsenIQ szacuje, że spadek sprzedaży napojów spirytusowych wyniósł ok. 2,5%. Z kolei wartość sprzedaży poszła w górę. Dynamika wartości sprzedaży w porównaniu z 2021 r. wyniosła aż 8,3%. Obecnie to 16,5 mld zł. Przeliczając te wartości na wolumen daje to 268,2 mln litrów sprzedanych napojów spirytusowych.

Jednak GUS, podając wyniki za pierwszy kwartał 2023 roku wskazał na spadek wolumenu sprzedaży napojów spirytusowych na poziomie 15,5% w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej.

Na spadek sprzedaży wpływ miała oczywiście cena. Rekordzistkami były „małpki”  (w większości segmentu ekonomicznego), które podrożały o ok. 50%! Ale nie tylko to miało znaczenie.

Według Instytutu Kantar Polska największy odsetek badanych Polaków deklaruje picie wódki kilka razy w roku - to aż 44% badanych. 20% wskazuje na spożycie raz w miesiącu, a 16,6% – kilka razy w miesiącu. Raz do roku a nawet rzadziej ten trunek wybiera 12,7% respondentów, a 6,7% udzieliło odpowiedzi, że wódkę pije raz w tygodniu, a nawet częściej.

Wydaje się, że młodzi ludzie po prostu odwrócili się od wódki. Staje się ona zwyczajnie niemodna. Młodym kojarzy się z PRL-em, ewentualnie weselami, imprezami rodziców czy po prostu czymś do upicia. Wśród alkoholi mocnych zdecydowanie większą estymą cieszy się obecnie whisky.

Bąbelki na czasie

Grupa Ambra, zajmująca się hurtową sprzedażą alkoholu podaje, że najważniejszym motorem sprzedaży były wina musujące, których sprzedaż wzrosła o 29 proc.! Tylko do końca kwietnia 2022 roku, Polacy wydali na te trunki ponad 688 mln zł. A wśród nich prym wiodło prosecco. Jak podaje NielsenIQ włoski trunek odpowiada za 43% wartości sprzedaży win musujących i rośnie niemal 18% rok do roku.

Dobre prognozy ma również asti. Słodkie, musujące wino z północy Włoch znalazło wielu fanów w Polsce. Szacuje się że wraz z prosecco są to dwa „napędzacze” tej kategorii.

Wyhamowała natomiast sprzedaż francuskiego szampana, choć jeszcze niedawno był to najszybciej rozwijający się segment. Teraz pod względem dynamiki wartości sprzedaży szampan plasuje się za asti i za prosecco. Ciekawe też, że jak podaje NielsenIQ, połowa wina musującego w Polsce sprzedaje się obecnie w dyskontach.

Wina mają dobre perspektywy w Polsce

Polska od lat uważana jest za kraj perspektywiczny, mimo iż wypijamy kilkakrotnie mniej wina niż mieszkańcy krajów Europy Zachodniej, a dziesięciokrotnie mniej niż mieszkańcy krajów winiarskich. Sprzedaż jednak rośnie z roku na rok.

Mimo niewielkiego, wynoszącego 0,3% spadku wolumenu w 2022 r. oraz 1,4% w miesiącach maj-sierpień 2023 r. wino ma się dobrze. To właśnie w tej kategorii zaobserwowano ciekawą tendencję. Z danych NielsenIQ wynika, że tylko w ciągu 4 miesięcy lata 2023 r. sprzedaż najtańszych win spadła aż o 1 mln litrów, a i tak wydano na nie o 5% więcej niż w zeszłym roku.

Dobrze sobie radzą wina premium, choć to tylko 13% wszystkich win. Na stałym poziomie utrzymuje się sprzedaż win najdroższych, wzrasta natomiast popyt na wina ze średniej półki.  Rosnącą popularnością cieszą się wina typu cherry i aromatyzowane.

Moda ma znaczenie

Czynniki ekonomiczne są ważne w kształtowaniu rynku alkoholi, jednak nie można zapominać o trendach. O pokoleniu Z, a więc najmłodszych konsumentach, mówi się coraz częściej, że to pokolenie abstynentów, choć stosunkowo mały odsetek całkowicie wyklucza alkohol z diety. Większość po prostu ogranicza spożycie lub zastępuje mocniejsze trunki słabszymi, sięgając po nie równie chętnie jak po napoje 0%.

Inna kategoria klientów to osoby, dla których znaczenie ma przede wszystkim jakość. Wolą wypić rzadziej a lepiej. W związku z tym można zaobserwować dobry trend umacniania się średniej półki z alkoholem (zwłaszcza widoczne jest to w branży winiarskiej). Konsumenci stają się bardziej wymagający, ale są też skłonni wydać więcej, pijąc mniej. Zatem producenci i dystrybutorzy większą wagę powinni przykładać do składu i właściwości trunków, które wypuszczają na rynek.