Skład wina na etykietach wkrótce obowiązkowy

Teoretycznie wszystkie państwa należące do Unii Europejskiej zostały już objęte przepisami, które nakazują producentom win oraz aromatyzowanych napojów alkoholowych na bazie wina, wyszczególnianie składu produktów. Informacje takie powinny się znaleźć na każdej butelce – na kontretykiecie. 

Przepisy są, ale nie obowiązują

Pomimo, że przepisy już zostały uchwalone, to w maju 2022 roku wciąż trudno znaleźć butelkę, na której skład produktów faktycznie zostałby wyszczególniony. Nie oznacza to jednak, że producenci łamią prawą.

W tym przypadku przez dwa lata obowiązywać będzie tzw. vacatio legis – tyle czasu dostali producenci na dostosowanie się do nowych przepisów. Można więc uznać, że zamieszczanie szczegółowych już teraz mogłoby wynikać bardziej z dobrej woli producentów, niż z wymagań prawnych. W praktyce, można przypuszczać, że większość producentów będzie czekała z wprowadzeniem zmian do ostatniej chwili.

Jak to wszystko zmieścić?

Wśród argumentów, jakie podnosili producenci przeciwko umieszczaniu składu win na etykietach były między innymi takie, które dotyczyły estetyki oraz możliwości technicznych. Obowiązujące już teraz przepisy określają m.in. jaki minimalny rozmiar ma mieć czcionka tekstu informującego o składzie produktów. Chcąc umieścić na kontretykiecie wszystkie niezbędne informacje, trzeba by ją było powiększyć i zapełnić tekstem pisanym drobnym „maczkiem”, a i wówczas zmieszczenie wszystkich wymaganych prawem informacji byłoby kłopotliwe.

Rozwiązaniem tego problemu ma być system U-Label, który połączy fizyczne etykiety z systemem elektronicznym. Jego wprowadzenie ogłosiły Komisja Europejska oraz Spirits Europe – organizacja reprezentująca interesy takich producentów alkoholi jak Moët Hennessy czy Bacardi-Martini.

Dzięki temu systemowi etykiety win nie muszą zawierać listy składników i wartości odżywczych w formie drukowanej. Zamiast tego wystarczy kod QR zintegrowany z platformą U-Label. Wówczas klient chcący zapoznać się ze składem wina, zeskanuje swoim smartfonem kod, który będzie linkował do strony ze szczegółowymi informacjami. Taka etykieta na smartfonie będzie też zapewne czytelniejsza niż litania składników umieszczona na małej naklejce. Kontretykieta na butelce pozostanie więc niewielka, ale  kupujący będzie musiał włożyć nieco wysiłku w sprawdzenie danych.

Informacje dotyczyć będą zawartości poszczególnych substancji w stu mililitrach wina. Skład każdego trunku zostanie automatycznie przetłumaczony na 24 języki, jakich używa się w Unii.

Etykiety obwarowane przepisami

Choć wspomniany wyżej system na dobre wejdzie w życie dopiero w 2023 roku, to nie oznacza to, że do tego czasu producenci mają dowolność w oznaczaniu produktów. Już obecne przepisy – unijne i krajowe – dość mocno ograniczają kreatywność producentów. Niektóre z nich dotyczą konkretnie producentów win lub innych alkoholi, ale są i zasady, które dotyczą wszystkich wytwórców żywności.

Co musi zawierać etykieta lub kontretykieta? Przede wszystkim kategorię produktu. Nie może to być jednak opis „kreatywny”, typu „smakuś z winogron”, ale przypisanie produktu do istniejącej już w przepisach kategorii typu, np. „wino”, „wino likierowe” lub „wino musujące”. W przypadku win musujących dodatkowo należy określić zawartość cukru.

Poza tym na etykiecie muszą się znaleźć takie informacje jak zawartość alkoholu (w procentach objętościowych), zawartość wina netto (wyrażona w litrach), numer partii wina, numer identyfikacyjny partii wina, miejsce wytworzenia (miejscowość, kraj), podmiot pakujący, dane importera.

Na etykietach produktów spożywczych należy też umieszczać zawartość alergenów – w przypadku wina obowiązkowa będzie informacja o siarczynach, jeśli ilość SO2 przekracza 10 mg/l.

Jeśli konkretne wino jest objęte takimi restrykcjami, należy też podać informacje o chronionej nazwie pochodzenia lub chronionym oznaczeniu geograficznym. Natomiast informacje takie jak rocznik, odmiana, czy metoda wytworzenie wina nie są obowiązkowe. Dobrowolne jest także oznaczenie, czy mamy do czynienia z winem wytrawnym, słodkim, czy półwytrawnym.

Ogólne zasady znakowania produktów

Najważniejszą regulacją ustalającą zasady etykietowania środków spożywczych, są przepisy unijne określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności.

Poza zawartością etykiety, każdy producent spożywczy musi wziąć pod uwagę także jej formę. Zwracamy uwagę, że przepisy określają nawet rozmiar czcionki. Prawo wymaga, aby informacje na temat żywności „były drukowane na opakowaniu lub etykiecie z użyciem znaków o rozmiarze czcionki, której wysokość x, zdefiniowana w załączniku IV do Rozporządzenia, wynosi co najmniej 1,2 mm, a w przypadku opakowań lub pojemników, których największa powierzchnia ma pole mniejsze niż 80 cm², wysokość x rozmiaru czcionki, wynosi co najmniej 0,9 mm”. Tak więc zasady są tu określone bardzo szczegółowo.

Warto także zwrócić uwagę, że wszystkie wprowadzane do obrotu w Polsce produkty spożywcze muszą posiadać oznaczenie w języku polskim. Poza tym zgodnie z prawem obowiązkowe jest „znakowanie środków spożywczych widocznym, czytelnym i nieusuwalnym kodem identyfikacyjnym partii produkcyjnej, umożliwiającym identyfikację artykułu rolno-spożywczego z danej partii produkcyjnej”.

Dodatkowo, w przypadku alkoholi, wymagane prawem jest zamieszczenie na każdej butelce znaku akcyzy – tzw. banderoli. Zasady z nimi związane również zostały opisane niezwykle szczegółowo, ale… to już temat na zupełnie inny artykuł.