Trendy na rynku alkoholi 2023

Przyjrzyjmy się najpopularniejszym kategoriom alkoholi. Z danych zebranych przez Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy wynika, że ilość napojów spirytusowych, po jaką sięgnęli Polacy w pierwszym kwartale 2023 r., spadła aż o 15,5%.

Wódka

Przez dwa pierwsze miesiące 2023 r. wyprodukowano w Polsce 112 tys. hektolitrów wódki. To najmniej od dziewięciu lat.

Jeśli chodzi o podwyżki, to w największym stopniu dotknęły one małpek, czyli mocnych alkoholi w malutkich butelkach. Poza inflacją, wzrost kosztów związany jest z wprowadzonym w ubiegłym roku podatkiem od małych pojemności, w których sprzedawany jest alkohol.

Spadek zainteresowania tym formatem wyniósł ponad 10% (w porównaniu do okresu wcześniejszego), a cała kategoria napojów spirytusowych zmalała o 5% w relacji rocznej.

Warto podkreślić, że w tym przypadku obserwowane są zarówno niższe obroty ze sprzedaży, jak i spadek zainteresowania całą kategorią alkoholi.

Piwo

Według NielsenIQ branża piwowarska w zeszłym roku wyprodukowała napoje o łącznej wartości aż 21,2 mld zł. Oznacza to wzrost o 10,1% w porównaniu do danych z 2021 rok. 

W tym roku jest jednak gorzej. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że produkcja piwa otrzymanego ze słodu spadła w okresie od stycznia do maja 2023 r. o 6,1% w stosunku do analogicznego okresu wcześniejszego (do 14,18 mln hl). W samym maju br. spadek wyniósł 14,6% (do 3,17 mln hl).

Inaczej sprawa ma się z piwem bez procentów! Produkcja piwa bezalkoholowego wzrosła o 12,6% rok do roku i wyniosła 336,7 tys. hl w maju br. W okresie styczeń-maj br. odnotowano wzrost produkcji piwa bezalkoholowego o 0,9% r/r – do 1,14 mln hl.

Co ciekawe, za prawie 3,3 mld litrów wolumenu całego rynku alkoholi odpowiada właśnie piwo. Ten wynik utrzymuje się od 2 lat, kiedy to nastąpiło odbicie po kryzysowym dla branży, „pandemicznym” roku 2020.

Wino

Według danych Eurostatu w roku gospodarczym 2021/22 do Polski importowano 268.357 hektolitrów wina. Według instytutu NielsenIQ wartość całej kategorii to ok. 4,3 mld zł. Oznacza to wzrost o 7,6% w porównaniem z rokiem 2021.

W zakresie wolumenu, segment odnotował minimalny spadek – o 0,3%. Łącznie wina i likiery zanotowały wartość sprzedaży na poziomie 4,7 mld zł, przy wzroście w tempie 10,3 proc.

Z badań wynika również, że rośnie w Polsce zainteresowanie winami aromatyzowanymi, szczególnie wśród win musujących. W pierwszej połowie roku 2023 sprzedaż tzw. szprycerów wzrosła o niemal 9% (pod względem wartości).

Co ciekawe, w Polsce istnieje ogromne zainteresowanie wytwórstwem wina. Tempo rozwoju polskiego winiarstwa wyróżnia się nawet w skali światowej. W latach 2009–2021 powierzchnia winnic wzrosła ponad 17-krotnie.

W tym okresie Polska produkcja wina zwiększyła się 34-krotnie, a ilość podmiotów zaangażowanych w produkcję wina 18-krotnie. W sezonie w 2021/22 w Polsce wyprodukowano 6.358,08 hektolitrów czerwonego wina i 12.083,71 hektolitrów wina białego, co w sumie dało 18.444,79 hl.

Według danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) w sezonie 2022/2023 w Polsce zarejestrowanych było 481 winiarni, z czego 425 zadeklarowało produkcję wina. W porównaniu z ubiegłym rokiem oznacza to wzrost o 45 podmiotów.

Pozostałe alkohole

Whisky to kategoria na tyle istotna, że da się ją wyróżnić wśród alkoholi mocnych. Wartość segmentu whisky wynosi ok. 3,8 mld zł. Według NielsenIQ w 2022 roku sprzedano aż 44 mln litrów tego trunku. Wartość sprzedaży wzrosła o 6,2% względem roku 2021 r. Jednak wolumen zmniejszył się o 0,9%.

A co z resztą popularnych alkoholi, takich jak brandy, gin, rum, czy tequila? Według NielsenIQ ich łączną wartość sprzedaży wyniosła ok. 1,3 mld zł. Cały wolumen to ok. 25 mln litrów. Jak się okazuje, to właśnie w tym segmencie odnotowano najwyższy wzrost wartości – o 11,8%. Jest to też jedyna kategoria rynku, która zanotowała wzrost wolumenu – o 4,1%.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na cydr, który dzięki nowym zmianom w prawie może być wytwarzany także z owoców innych niż jabłka. Choć udział cydru w sprzedaży alkoholi wynosi tylko 0,12%, to jednak jego sprzedaż rośnie, szczególnie latem. Sezon letni 2022 zapewnił producentom wzrost sprzedaży o 9,4% w porównaniu z wcześniejszym latem.

Wkrótce sprzedaż cydru może być jeszcze wyższa, dzięki planowi całkowitego zniesienia akcyzy na ten typ napojów.

Podsumowanie rynku alkoholi

Według raportu firmy badawczej NielsenIQ, wartość sektora alkoholi w Polsce przekroczyła w 2022 roku 48 mld zł. W 2021 r. wartość ta wynosiła ok. 40 mld zł. Wolumen w litrach określono na prawie 3,8 mln litrów. Choć w porównaniu z 2021 rokiem dynamika wzrosła 0,2%, nie oznacza to, że wzrosła sprzedaż.

Głównymi czynnikami wzrostu były czynniki poza kontrolą przedsiębiorców: podwyżka akcyzy, a także kilkunastoprocentowa inflacja. Już poprzedni rok przyniósł 10% podwyżkę akcyzy, a od 2023 r. do 2027 r. ma ona wzrastać corocznie o 5%.

Co wynika z powyższych danych? Oprócz oczywistego wpływu inflacji, można dostrzec dwie tendencje. Pierwsza to obserwowane od jakiegoś czasu odchodzenie konsumentów od alkoholi mocnych w stronę alkoholi lżejszych. Tendencja ta widoczna jest na całym świecie, również w Polsce.

Druga tendencja dotyczy zakupu droższych trunków. W niektórych kategoriach alkoholi spada zainteresowanie napojami najtańszymi, a stosunkowo chętniej niż kilka lat temu wybierane są produkty ze średniej półki cenowej. Można tu również zauważyć zainteresowanie lokalnymi, polskimi winami oraz kraftowymi piwami.